دامنه اینترنتی چیست و چه کاربردی دارد؟

دامنه (Domain Name) یا نام دامنه اینترنتی در واقع یک نام منحصر به فرد برای یک شخص، شرکت یا سازمان در دنیای اینترنت می باشد.

نام دامنه یا دامنه سایت، نامی است که کسب و کار ما در اینترنت توسط آن شناخته میشود.
در دنیای اینترنت برای آدرس دهی و متصل شدن به شبکه ها، کامپیوترها، سرورها و سایت ها از نام دامنه استفاده می کنیم و توسط این نام دامنه است که می توانیم به سایت های مختلف متصل شده و محتوای آنها را مشاهده کنیم.
با درج نام دامنه سایت مقصد در نوار آدرس مرورگر به آن سایت متصل شده و محتوای آن سایت را مشاهده می کنیم.
اگر قصد دارید در دنیای اینترنت یک کسب و کار راه اندازی کنید قطعاً یکی از اولین نیازهای شما ثبت یک “دامنه اینترنتی” یا domain می باشد.
توصیه می کنیم بعد از مطالعه این مقاله حتماً مقاله راهنمای انتخاب نام دامنه برای سایت را هم که حاوی نکات ناب و ارزشمند زیادی است مطالعه نمائید.

همانطور که در دنیای واقعی هر شخص یک نام و نام خانوادگی، آدرس و در مجموع یک هویت دارد، در دنیای اینترنت نیز هر شخص یا شرکت یا سازمان، به منظور دیده شدن نیاز به یک نام و آدرس منحصر به فرد دارد مثلاً google.com
همچنین در بالای همین صفحه در آدرس بار مرورگر مشاهده می کنید که نام دامنه اینترنتی سایت ما esmyar.ir است و همان عبارتی است که بعد از http و www در آدرس بار مشاهده می کنید.
اگر در نوار آدرس مرورگر خود، آدرس یک سایت را بدون www وارد کنیم در واقع فقط همان نام دامنه را وارد کرده ایم، اما اگر با www وارد کنیم، نام دامنه همان عبارتی است بعد از www قرار دارد.

www چیست؟

www که قبل از نام دامنه درج می کنیم در واقع یک نام عمومی و رایج برای وب سرورها در اینترنت می باشد و به این معنی است که میخواهیم به “وب سرور” شبکه مقصد متصل شویم زیرا ممکن است در شبکه مقصد، سرورهای دیگری مانند سرور ftp و سرور ایمیل و غیره نیز وجود داشته باشند.

لذا در پاسخ به این سوال که دامین چیست می توان دامنه اینترنتی را به نوعی نام و بخشی از آدرس پستی ما در اینترنت تلقی کرد و همانند دنیای واقعی، در دنیای اینترنت هم برای اینکه بتوانیم به وب سایت ها (و بقیه سرورها مانند ایمیل سروها، ftp server ها و غیره) متصل شویم باید همگی نام و آدرس منحصر به فرد داشته باشند.
در اینترنت ارتباطات بر اساس نام دامنه با استفاده از سرویسی به نام DNS (Domain Name System) مهیا می شود که اجزاء مختلف این سرویس بر روی سرورهای مختلفی در جهان قرار دارند. دامنه های اینترنتی در دیتابیس عظیم و گسترده سیستم DNS ثبت می شوند.

کاربرد دامنه اینترنتی چیست؟

اینترنت دنیای بسیار گسترده ای از کامپیوترها، سرورها، سیستم ها، وب سایت ها و غیره است.
برای اینکه بتوانیم به هر یک از آنها متصل شویم باید همگی دارای یک آدرس منحصر به فرد به نام ip address باشند.
هر ip address یک رشته ای از اعداد است که با یک نقطه از یکدیگر جدا شده اند. مثلا ممکن است ip address یک سایت 6.100.200.154 باشد. این فرمت ip address ورژن 4 است که رایجتر است. ورژن دیگری از ip address  وجود دارد که ورژن 6 نام دارد و ساختار و شکل ظاهری آن متفاوت و مقداری پیچیده تر است و البته هنوز فراگیر نشده است.

چرا به نام دامنه احتیاج داریم؟

پاسخ: اینکه در هر بار مشاهده یک وب سایت مجبور باشیم چنین اعدادی (مثلاً 6.100.200.154) را به خاطر بسپاریم و در نوار آدرس مرورگر خود وارد کنیم دشوار است. اما استفاده از نام دامنه این مشکل را برطرف میکند زیرا به خاطر سپردن نام ها به جای اعداد و نیز وارد کردن آنها در نوار آدرس مرورگر بسیار آسان تر است.

لذا برای وصل شدن به وب سایت های اینترنتی و مشاهده آنها، به جای اینکه ip address آنها را در مرورگر وارد کنیم نام دامنه آنها را وارد می کنیم و به راحتی به آن وب سایت وصل می شویم.

ip address را می توانید در حکم شماره تلفن هر شخص در نظر بگیرید که شماره تلفن و نام هر شخص در حافظه مخاطبین تلفن و یا موبایل شما ثبت شده است. حال هر بار برای برقراری تماس با شخص مورد نظر به راحتی اسم آن شخص را انتخاب می کنید و دکمه تماس را میزنید بدون اینکه هر بار مستقیماً شماره آن شخص را در گوشی شماره گیری نمایید. نام دامنه نیز به همین شکل کار را برای ما آسان کرده است.

حتی اگر نام دامنه یک وب سایت را هم نمیدانیم و یا به خاطر سپردن آن برایمان دشوار است باز هم جای نگرانی وجود ندارد زیرا با جستجوی تمام یا بخشی از نام آن سایت در موتورهای جستجو مانند گوگل، معمولاً موتور جستجو آن سایت را برای ما پیدا کرده و با کلیک روی آن به راحتی وارد سایت مورد نظر می شویم.

اجزاء یک نام دامنه

در بخش های قبل به این سوال که دامنه چیست پاسخ دادیم حال در این بخش میخواهیم بررسی کنیم هر دامنه اینترنتی از چه قسمت هایی تشکیل شده است.
به عنوان مثال دامنه google.com را در نظر بگیرید:
همانطور که می بینیم یک نام دامنه از 2 قسمت اصلی تشکیل شده است که با یک نقطه (.) از یکدیگر تفکیک شده اند. لذا میتوان گفت اجزای هر دامنه اینترنتی عبارتند از :
1- نام برند
مثلا google . همچنین در نام دامنه سایت ما که esmyar.ir است قسمت اول یعنی esmyar نام برند ما می باشد.
2-پسوند دامنه
در مثال های فوق ، عبارات com و ir پسوند دامنه می باشند.
در اینترنت پسوندهای بسیار زیاد و متنوعی برای دامنه ها وجود دارند و هر کدام از پسوندها معنی و کاربرد متفاوتی دارند. افراد، شرکت ها و سازمان ها، پسوند دامنه خود را معمولاً با توجه به نوع فعالیت خود انتخاب می کنند.

ساختار یک نام دامنه

در یک نام دامنه فقط کاراکترهای زیر میتوانند وجود داشته باشند :

• حروف الفبا
• اعداد
• خط فاصله (-)

همچنین جهت ثبت دامنه، قوانین زیر می بایست در نام دامنه رعایت شود:

• هر بخش در نام دامنه توسط یک نقطه (.) از بخش دیگر تفکیک میشود.
• طول هر بخش نمی تواند کمتر از 2 کاراکتر یا بیشتر از 63 کاراکتر باشد.
• خط فاصله (-) نمی تواند در ابتدا یا انتهای هر بخش قرار گیرد.
• دو خط فاصله چسبیده به هم معتبر و قابل ثبت نمی باشد.

آشنایی با مفاهیم TLD و SLD

نام های تخصصی هستند که به اجزا نام دامنه اطلاق می شود.

Top-Level Domain (TLD)
“دامنه های سطح بالا” در واقع در بالاترین سطح در ساختار سلسله مراتبی سیستم DNS شبکه جهانی اینترنت قرار دارند.
مثال: دامنه های com ،  net ، org

در یک اسم دامنه، TDL در واقع همان آخرین بخش در انتهای سمت راست دامنه می باشد و به آن پسوند دامنه یا Domain Extension هم گفته می شود.
همان مثال Google.com را در نظر بگیرید. به com اصطلاحاً TLD گویند.

Second Level Domain (SLD)
“دامنه های سطح دوم” دامنه هایی هستند که در ساختار سلسله مراتبی DNS شبکه اینترنت، در یک level پایین تر از دامنه های سطح بالا قرار دارند.

درون یک نام دامنه در واقع همان بخش قبل از TLD می باشد.
در دامنه های دو قسمتی، SLD در واقع همان قسمت نام برند در نام دامنه است قبل از بخش TLD قرار گرفته و با نقطه از آن تفکیک شده است.
در مثال Google.com کلمه Google را SLD گوییم.

خود TLD ها (دامنه های سطح بالا) به دو دسته تقسیم می شوند :

1- generic Top-Level Domains (gTLDs) (پسوندهای عمومی)

پسوندهای اینترنتی عمومی هستند و به این معنی می باشد که در ثبت این دامینها محدودیتی وجود ندارد و هر شخص یا سازمانی از هر کجای دنیا و از هر کشوری میتواند این دامین ها را در اینترنت برای خود ثبت نماید.
دامنه های اینترنتی زیر نظر موسسه ICANN (بخوانید آیکان) مدیریت می شوند. ICANN مؤسسه اینترنتی اعداد و نام‌های اختصاص یافته اینترنتی می باشد که وظایف و اختیارات مختلفی از جمله تخصیص دامنه های اینترنتی به کشورها و مدیریت دامنه های سطح بالای اینترنت را دارا می باشد. این موسسه در آمریکا واقع شده است. ICANN مخفف Internet Corporation for Assigned Names And Numbers می باشد.

برخی از معروفترین پسوندهای gTLD عبارتند از :
com : برای سایت های با حوزه فعالیت تجاری (Commercial)
net : برای سایت های با حوزه فعالیت خدمات اینترنتی و ISP ها و شبکه (Network)
org : برای سازمان ها و ارگان ها (Organization)
edu : برای موسسات آموزشی مثل دانشگاه ها (Education)
gov : برای سازمان های دولتی (Government)
Co : برای شرکت ها  (Company)

2- ccTLDs (پسوندهای کشوری)

مخفف country code top-level domains می باشد.
اینها دامنه های کشوری یا دامنه های سطح بالای کد کشوری نامیده می شوند.
این دامنه ها در واقع دامنه های دو حرفی هستند که پسوند ملی کشورها محسوب می شوند و به آنها پسوندهای کشوری هم گفته می شود. این دامنه ها معمولاً مخفف نام هر کشور هستند.

هر یک از این پسوندها متعلق به یک کشور خاص و یا منطقه ای خاص در جهان هستند و فقط افراد و سازمان های متعلق به آن کشور (پس از احراز هویت) میتوانند چنین دامنه هایی را برای خود ثبت نمایند.

این پسوندها معمولا فقط حاوی 2 عدد کاراکتر انگلیسی هستند. به عنوان مثال :
پسوند ir متعلق به کشور ایران است.
پسوند tr متعلق به کشور ترکیه است.
پسوند om متعلق به کشور عمان است.
پسوند dk متعلق به کشور دانمارک است.

در هر کشور قوانین دامنه های سطح بالای کشوری به وسیله نهادهای مربوطه در خود همان کشور تنظیم و تعریف می شوند و ممکن است قوانین ثبت دامنه در یک کشور با کشور دیگر متفاوت باشد.
در ایران نهادهایی مانند مرکز ثبت دامنه پژوهشگاه دانش های بنیادی (وابسته به وزارت علوم) و وزارت ارشاد متولی این امور می باشند.

url چیست و چه تفاوتی با دامنه دارد؟

ساختار یک نمونه url به صورت زیر می باشد :
https://www.esmyar.ir/index.html

در خصوص تفاوت بین URL و نام دامنه سایت باید ذکر کنیم که در یک URL علاوه بر نام دامنه سایت مد نظر، اطلاعات دیگری نیز وجود دارد و لذا URL آدرسی بسیار کامل تر می باشد.
URL در واقع آدرس کامل یک صفحه یا یک فایل یا عکس یا … در سرور مقصد می باشد، اما نام دامنه سایت فقط بخشی از URL می باشد.
در این پاراگراف سعی نمودیم به این سوال که URL چیست و چه تفاوتی با دامنه دارد پاسخ دهیم.